Ana taşınmaz niteliği nedir konusunda; tapu sicilinde, yapı olarak kat irtifakının kurulduğu ya da üzerinde yapı olmayan taşınmazlar, ana taşınmazlar olarak adlandırılır. Medeni Kanunu’nun 998. Maddesi uyarında tapu sicilinde taşınmazlar belirlenmiştir.
Özüne zarar verilmeden, bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan eşyalar, taşınmaz eşya olarak nitelendirilir. Medeni Kanun’a göre taşınmazlar sınırlıdır. Örneğin İcra İflas Kanunu’na göre; gemiler taşınmaz olmalarına rağmen, Medeni Kanunu’na göre taşınmaz sayılmazlar.
İnsan eliyle sınırlandırılan toprak, mal niteliği taşır. Bu yüzden Medeni Kanunu’na göre de arazi kavramı, önemli bir hal alır.
Böyle bir plan bulunmuyorsa; zabıt defterine kayıtlı taşınmaz sınırları, sicil defterine “tasvir edici bilgi” olarak yazılır.
Ana taşınmaz niteliği nedir kapsamında; Medeni Kanun’da ekonomik ve sosyal haklar göz önünde tutulur. Buna göre bağımsız ve sürekli haklar taşınmaz olarak adlandırılır.
Bağımsız ve sürekli hakların tapu kütüğünde ayrı sayfa olarak açılma şartları;
İrtifa haklarına ekonomik değer kazandırmak için, tapu siciline kayıt altına alınma olanağı, Medeni Kanun’da yer bulur. Ancak bu hakların taşınmaz olarak sayılması; niteliklerinde bir değişiklik sağlamaz ve bu haklar, taşınmaz gibi işlem görür.
Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 634 sayılı hükümlerine bağlı olarak; kat mülkiyetiyle ilgili bağımsız bölümlerin taşınmaz olarak kayıt altına alınması gerekir. Kanuna göre tamamlanan yapılarda; kat, daire, iş broşu, dükkân, mahzen, depo, mağaza gibi bölümler, ayrı ayrı kullanılmaya elverişli olanlar üzerinde, bağımsız mülkiyet hakkı kurulur.
Resmi senet ve tescille kat mülkiyeti oluşturulur ve kat mülkiyetine çevrilen taşınmazlarda, tapu kütüğündeki sayfaya, kat mülkiyetine çevrilir yazar. Taşınmazın her bağımsız bölümüne, kat mülkiyeti sicilinde ayrı sayfa yapılır. Yani kat mülkiyetine alınmış her bağımsız bölüm, taşınmaz olarak işleme tabi tutulur.
Ana taşınmazın niteliği nedir kapsamında taşınmazın yönetimi de önemli bir noktadır. Ana taşınmaz yönetimi; kat maliklerinin belirleyeceği yönetici ya da yönetim kurulu tarafından yapılır.
Kat malikleri arasında yapılan toplantıların sonuçları, yönetim tarafından uygulanır. Alınan kararların hepsinin, maliklerin tamamı tarafından uygulanması şartı vardır. Tüm kat maliklerinin uyması gereken bu kuralla ilgili bir sorun çıktığında, yönetim mahkemeye gidebilir ve kurala uymayan kat maliklerine yaptırım uygulatabilir.
Ana taşınmazın sigorta ettirilmesi de kat malikleri tarafından onaylanması gereken bir durumdur. Kat maliklerinin ödemesi gereken tutar ise, yapı içindeki paylarına göre belirlenir. Bu yüzden kat malikleri, farklı miktarlarda ödeme yapabilir.